6. Over de Suderie van Oostmahorn naar Dokkum

Sloepvaren over de Suderie

 

Wij maakten in mei 2023 een rondje Dokkumer Nieuwe Zijlen (DNZ)-Oostmahorn-Dokkum-DNZ

Van Oostmahorn naar Dokkum over de Suderie.
(kaart aanklikken voor groter beeld)
Kaartbasis: OpenStreetMap

De Súd Ie, Suderie of Zuider Ee..... Het staat voor een afwateringskanaal tussen Dokkum en Ezumazijl in de voormalige gemeente Oostdongeradeel, het gebied ten noordoosten van Dokkum. 

Overtollig water word via de Suderie bij Ezumazijl op de Lauwerszee geloosd, vanaf 1672 door de huidige uitwateringssluis. In Ezumazijl is daarvoor in 1936 ook een gemaal gebouwd. Ezumazijl had een binnenhaven met scheepswerf en daarom was de uitwateringssluis tevens scheepvaartsluis. Deze sluis functioneert al lang niet meer voor de scheepvaart. In de sluiskolk komt het uitwateringskanaal van het gemaal uit. In december 2023 is een vispassage gerealiseerd die eveneens in de sluiskolk uitkomt.

Aan de Lauwersmeerzijde heet het water de Raskes. Hier ligt nu een kleine haven van de gelijknamige watersportvereniging.

De uitwateringssluis van Ezumazijl van afstand gezien vanaf de Raskes.
Ezumazijl, 19 april 2022

Vanaf 2013 is het plan uitgewerkt voor een pleziervaartverbinding tussen Dokkum en het vakantiepark Esonstad bij Oostmahorn.
Tussen Ezumazijl en Oostmahorn werd de Nije Feart gegraven. De Suderie werd uitgebaggerd en bruggen werden verhoogd.
In Dokkum werd de historische schutsluis Oosterverlaat hersteld. Dit is een rijksmonument.
Er zijn langs de Suderie meerdere aanlegplaatsen aangelegd. 

Lunchpauze aan de Nije Feart bij een aanlegplaats bij Ezumazijl. 
(tijdens een korte verkenningstocht van Oostmahorn tot Ezumazijl op 12 juli 2022)

Het meest bijzondere is de nieuwe zelfbedieningssluis in Esonstad. Niet alleen zelfbediening, ook handbediening! Zelf de deuren en de schotten in de deuren openen en sluiten. Je moet er wel wat voor doen, maar het is zo leuk spelen met water! Als je je kinderen wilt leren hoe een schutsluis werkt ben je hier op de juiste plek. De handleiding staat op een tableau bij de sluis.
Zou er wel eens iemand alle schotten open laten staan? Hopelijk is er toezicht. 

Het openen van de deur aan de hoge zijde.

Voor het openen wel eerst de deur en het schot aan de lage kant sluiten!

En de lage kant pas openen als de hoge kant gesloten is!

Bij het opendraaien van een schot zie je aan de lage kant het water met geweld wegstromen.

De schotten bedien je met spindels op de betreffende deuren.

De deur aan de lage polderzijde is bijna open.

Esonstad 12 juli 2022

Vanaf 2022 was 1,50 m doorvaarthoogte beschikbaar. Vanaf 2024 moet dit 2,40 m worden. De route is erg afwisselend. Vanaf Oostmahorn vaar je eerst langs het vakantiepark Esonstad en na de sluis langs de camping. Vervolgens ligt de route in weidevogelgebied.

Aan de Suderie bij de Witte Brug onder Anjum, 15 mei 2023.

Tussen Metslawier en Dokkum ligt de Suderie sinds de aanleg van de nieuwe Lauwersseewei langs die weg. Wij ondervonden daarvan geen hinder. In Dokkum vaar je door groene woonwijken en kom je na de Sluis Oosterverlaat uit op de Hardridersgracht.

In de sluis Oosterverlaat te Dokkum, 15 mei 2023.

Voor bediening van de sluis Oosterverlaat moet gebeld worden. In mei 2023 kwam de brugwachter van de Woudpoortbrug in Dokkum op de fiets naar de sluis toe.

De Hardridersgracht in Dokkum, 1 september 2022.

Admiraliteitshaven in Dokkum, 15 mei 2023.

Het was elke keer weer prachtig om in de Admiraliteitshaven aan te leggen met onze sloep. Ook de foto in de rechter zijkolom is gemaakt in deze haven. Er was hier altijd plek, ook op drukkere dagen als de Sûder- en Woudpoortsgracht al vol lagen.
Behalve tijdens de Admiraliteitsdagen! Toen hebben wij maar even in de Hardridersgracht afgemeerd.

De Sûdergracht op 23 juli 2009.

(rechts, met de mast zichtbaar voor de bomen, onze vorige boot)

Dokkum blijft de moeite waard! 

Volgend bericht: Varen rond en door Kollum
Vorig bericht: Met de sloep door het Hogeland

Met een groet, Jan

5. Met de sloep door het Hogeland

Sloepvaren door het Groningse Hogeland

Een vaartocht door het Groningse Hogeland: Zelfbedieningssluizen en kleine vaarten. 

Drie dagen varen met overnachtingen in Winsum en Zoutkamp.

Kaart aanklikken voor een groter beeld.

Kaartondergrond: OpenStreetMap

Ook in Noord Groningen is vaarwater, maar voor een sloep is niet alles bevaarbaar. Met een kano kom je verder. Toch promoot Groningen het varen, maar het zat niet altijd mee. In 2022 en 2023 was de draaibrug bij Westerwijtwerd defect en door werkzaamheden ook de vaarweg door Bedum afgesloten. 

We besloten in 2022 om in een rustige tijd, na de schoolvakantie, vanuit Dokkumer Nieuwe Zijlen een tocht te maken naar Winsum. Heen via het Reitdiep en terug langs dorpen als Baflo en Eenrum. We vertrokken op maandagochtend 29 augustus uit de thuishaven, het zou droog blijven....... 
Nee dus, op het Zoutkamperril begon het te regen en er zat niets anders op dan de achtertent dicht te doen. Wel moesten de vensters open blijven anders was er onvoldoende zicht. Een regenjasje onder het venster aan de voorzijde hield de kussens droog. Zo zijn we langs Zoutkamp gevaren. Daarna werd het droog.

Dit bleek dus goed mogelijk te zijn: Varen met gesloten achtertent!

Als je naar het Hogeland vaart, ga je echt omhoog. Daarom zijn er sluizen die op bovenstaande kaart met groene stippen zijn weergegeven. Als de keersluis bij Zoutkamp dicht zit is het Hunsingokanaal afgesloten en is dit vaarrondje niet mogelijk. De sluis bij Lammerburen staat open of wordt bediend. De sluizen Abelstoksluis en Schaphalsterzijl zijn zelfbedieningssluizen.

Na de eerste sluis bij Lammerburen hebben we voor de lunch even aangelegd bij de langssteiger na de sluis. Ook om de benen strekken en het gemaal Electra te bekijken. De verderop gelegen draaibrug bij Roodehaan stond open, van de andere zijde was de "Ecolution", het schip van oud astronaut Wubbo Ockels, komende. Na Roodehaan volgt een sterk kronkelend stuk van het Reitdiep, diep gelegen in de hoge landbouwgronden. Nabij Schouwerzijl draaiden we het Winsumerdiep in, naar de eerste zelfbedieningssluis Schaphalsterzijl.

Licht rood-groen: Doorvaart verwachten, de deur schuift al open.

Deze nieuwe sluis draaide zoals we van bediende sluizen gewend zijn, compleet met de vertrouwde seinen. En alleen maar door twee maal op een paneel te drukken, voor de sluis en in de kolk. Prachtig!

Daarna volgde een rustig stukje Winsumerdiep tot aan Winsum.

Gedeelte Winsumerdiep tussen het Reitdiep en Winsum.

Winsum heeft een grote moderne camping met jachthaven "Marenland" vlakbij het centrum. Maar als er niemand weg is, is er ook geen passantenplek. Er is ook een gemeentelijke haven bij het centrum, maar dat is alleen een kade zonder voorzieningen. Met een sloep zonder sanitair is dat niet wat. Wij hadden geluk en konden bij de camping aanleggen.

In jachthaven "Marenland" te Winsum.

Winsum is leuk! Monumentale gebouwen en brug. Mede door de Pieterpad wandelroute floreert de horeca. Wij hebben heerlijk gegeten (en gezeten) in het restaurant bij de brug. Maar ook bij de camping is een mooi restaurant.

Eetcafé J&A bij de brug "De Boog" 

Na een goede nachtrust op tijd weg in een mooi ochtend zonnetje. Dan blijf je fotograferen!

Winsum, 30 augustus 2022

Wij zijn doorgevaren tot in Onderdendam om dat plaatsje te bekijken. Vooral de omgeving van de aansluiting met het Boterdiep naar Bedum is erg fraai.

Het boterdiep in Onderdendam, 30 augustus 2022

Na deze wandeling ging het varend verder naar Baflo over de Rasquerdermaar, daar kwamen we echt geen boot meer tegen!

Rasquerdermaar.

We naderen een voormalige molenaarswoning uit 1773.

De hier ooit aanwezige poldermolen De Ruimte is in 1967 gesloopt.

Rasquerdermaar nabij Tinallinge.

Na Baflo besloten wij voor de lunch aan te leggen bij een vissteiger nabij Eenrum, er was toch geen visser te bekennen. De foto laat zien dat de vaart diep in het hoge land ligt.

Nabij Eenrum aan het Kanaal Mensingeweer-Baflo.

Na Eenrum kwam er weer een zelfbedieningssluis. Het zag er hier iets traditioneler uit, maar het werkte precies gelijk aan die van de vorige dag.

De Abelstoksluis, nog steeds geen boot te zien!

En toen kregen we pech...... Bij Wehe-den Hoorn nam de snelheid af. Alles werkte maar de motor had meer moeite. Het kon maar één ding betekenen: er zat iets in de schroef.

Bij de eerste de beste brug vastgelegd aan een houten pijler, de kleren uitgetrokken, het zwemtrapje neergeklapt en ..... het water in! Ik ontdekte dat ik al staande op de onderste trede bij de schroef kon. En daar zat een flinke bos gras omheen. Het waterschap had goed gemaaid!

Twee dingen geleerd: Ik kan bij de schroef komen zonder te zwemmen en... het water was die dag best lekker op temperatuur!

Na deze actie gauw door naar Zoutkamp. Leens en Ulrum lieten we rechts liggen. We hadden zin om die avond in een goed restaurant te eten en die zekerheid is er vlakbij de Reitdiepbrug in Zoutkamp!

Op het terras van restaurant ZK86, hier bij een retourtje DNZ-Zoutkamp op 12 mei 2023.

Even in Zoutkamp een boodschap doen. Aan de steiger bij ZK86 op 18 juli 2023.

In augustus 2022 hadden we de boot afgemeerd in de iets verderop jachthaven Hunzegat. Aan de buitenzijde lig je daar zo mooi aan het Zoutkamperril. Via een wandelpaadje loop je snel van de jachthaven naar het dorp.

Vroeg in de ochtend in de jachthaven Hunzegat te Zoutkamp, 31 augustus 2022

In mooi weer, maar met toenemende wind, voeren wij vroeg weg van Zoutkamp met het idee om nog even te gaan zwemmen. Het water was zo lekker op de dag ervoor. Dus snel aanleggen en zwemtrap uit!

Zwemmen tegen wind en golf in, Zoutkamperril, 31 augustus 2022

Een prachtige afsluiting van een mooi vaartochtje Hogeland.

Volgend bericht: Over de Suderie van Oostmahorn naar Dokkum
Vorig bericht: Sloepvaren op het Lauwersmeer

met groet, Jan

4. Sloepvaren op het Lauwersmeer

Sloepvaren op het Lauwersmeer vanuit Dokkumer Nieuw Zijlen

De foto in de kop van dit Blog is genomen op 19 april 2022 op het eilandje Senneroog aan het Dokkumerdiep, punt 9 op onderstaande kaart.

Kaart Lauwersmeer. Klik op de foto voor een groter beeld.

(Bron: Wikipedia.org Licentie: JanWillemvanAalst onder Creative Commons 3.0)

In het zuiden bij 1 Dokkumer Nieuwe Zijlen, onze thuishaven.

In het oosten op de fotorand Zoutkamp.

In het westen onder 6 de voormalige veerhaven van Oostmahorn en het vakantiepark Esonstad.

In het noorden bij 8 Lauwersoog. 

Het Lauwersmeer is ontstaan door het afsluiten van de Lauwerszee in 1969. Behalve de havenplaats Lauwersoog, het militair oefengebied Marnewaard en nog enkele vakantieparken is het grootste deel Natura 2000 gebied. Er grazen Schotse Hooglanders en Konikpaarden en het is een belangrijk vogelgebied. Ook de zeearend heeft zich hier gevestigd.

De zeearend is hoog in de lucht ook vanaf het water te zien (foto aanklikken)

Schotse Hooglanders langs het Zoutkamperril

Wij kennen het Lauwersmeer van vaartochten met onze vorige schepen van en naar zee. Vaak legden wij aan in Lauwersoog of in Dokkumer Nieuwe Zijlen. Die laatste haven werd vanaf 2018 de thuishaven voor onze motorzeiler en vanaf 2022 voor de sloep. Het was een eind van huis, maar we waren gek op deze mooie en rustige haven in de natuur.

Flip op de vaste ligplaats in Dokkumer Nieuwe Zijlen, (bij 1) 15 juni 2022.

Vanaf een nieuwe uitzichttoren Reiddomp (bij 2) in het zuiden is nu het gehele natuurgebied te overzien. Zelfs het bos en de twee vuurtorens van Schiermonnikoog zijn achter de dijk op de horizon te onderscheiden.

Op de voorgrond het Dokkumerdiep, daarachter het eiland Senneroog (bij 9)

Vanaf onze thuishaven was het een half uur varen over het Dokkumerdiep tot aan het Lauwersmeer. Op het Lauwersmeer kan al bij een matige wind een lastige golf ontstaan. Als die golf opzij inkomt kan de sloep gaan slingeren. De wind bepaalt dan de vaarroute, zo veel mogelijk langs hogerwal.

Op het Lauwersmeer varen ook grotere schepen zoals de garnalenkotters naar en van Zoutkamp.

De UK 77 op weg naar zee, 29 augustus 2022.

Op bovenstaande foto, genomen op de Slenk (bij 3), is ook een aanlegsteiger te zien. Deze steigers zijn ook aanwezig langs het Dokkumerdiep en oostelijk van de Zuidelijke Ballastplaat. (bij 4) Op het Lauwersmeer zelf zijn geen aanlegplekken. Alle oevers en bijna alle zijtakken zijn afgesloten natuurgebied. Aanleggen op het Lauwersmeer is alleen mogelijk aan een meerboei. Die zijn dan bij mooi weer al gauw bezet! Voor anker gaan kan uiteraard ook, maar dat hebben wij met de sloep nooit gedaan.

Meerboei onder de Zuidelijke Ballastplaat (bij 5)

Aan een meerboei in het Nieuwe Robbengat (bij7)

Wij voeren meestal vanuit de thuishaven naar één van de meerboeien of naar Lauwersoog. (bij 8) In Lauwersoog deed een wandeling langs buitenhaven en Waddenzee ons weer terugdenken aan de vele keren dat wij hier de zee opgingen of van vaarvakanties terugkeerden. 

Aan de langssteiger onderaan de zeedijk bij jachthaven Noordergat in Lauwersoog.

Koffie met gebak in één van de vele restaurants was vaak een doel. Dat kon ook bij het vakantiepark Suyderoogh, achter in het Nieuwe Robbengat.

   

De steiger van het vakantiepark Suyderoogh in het Nieuwe Robbengat. (bij 7)

Met de kleine sloep het Lauwersmeer opvaren vanaf het Dokkumerdiep voelde aan als het zeegat uitvaren, de grote leegte in! Vooral omdat de dijk tussen meer en zee niet opviel.

De leegte ervaren aan een meerboei bij Ostmahorn. (bij 6)
Op de horizon de zeedijk met helemaal rechts de spuisluizen.

Het weer kan op het Lauwersmeer totaal anders uitvallen dan de algemene weersvoorspelling aangeeft.  Het Lauwersmeer ligt tegen de Waddenzee en dat heeft zijn invloed. Er staat vaak meer wind. Zeewind kan aanlandige wind versterken of aflandige wind doen omslaan. Soms ontstaan daarbij niet voorspelde buien. Het is er altijd koeler dan in het binnenland.

Wij zijn meer dan één keer eerder naar huis gereden omdat het weer ons tegenviel. Een sloep is nou eenmaal een mooi-weer-boot. In oktober en zeker in april kan het aan de noordkust ronduit koud zijn.

Nabij Senneroog (bij 6), 12 september 2022.

De lager staande zon gaf al een herfstgevoel, het seizoen liep ten einde.

Volgend bericht: Met de sloep door het Hogeland

Vorig bericht: De bouw en de aflevering van de sloep

Met groet, Jan

3. De bouw en de aflevering van de sloep

Bouw Maril 570 Kampeersloep

Het leek in 2021 wel of iedereen een sloep wilde. De wachttijd voor een nieuwe sloep werd steeds langer en op de tweedehands markt was weinig meer te vinden. En als er eentje te vinden was betaalde je de hoofprijs. Ik wilde liefst een nieuwe sloep om er hopelijk jaren onbezorgd van te kunnen genieten. De sloep werd bij Aquatec in Woudsend besteld en na een wachttijd van 3/4 jaar gebouwd.

De montagehal in Woudsend. Foto: Website Aquatec

De Maril sloep bestaat uit twee delen glasvezel versterkt polyester. Deze romp en binnenschaal worden in een eigen polyesterfabriek in Zwaag gemaakt en naar Woudsend vervoerd. In Woudsend volgt de montage. Bij Aquatec mag je een kijkje komen nemen als je boot gebouwd wordt, maar niet in 2021! Door Corona maatregelen mocht er geen bezoek op de werkvloer. De bouwers waren wel zo vriendelijk om tijdens de bouw zelf foto's te maken en deze direct toe te sturen.

Alle foto's in de montagehal zijn gemaakt door de bouwers van Aquatec.

Woudsend 17 december 2021:

De romp

De binnenschaal

Op de eerste foto is al afplakband te zien voor het aanbrengen van de sierlijn en antifouling op het onderwaterschip. Ik ga er van uit dat daarvoor de romp omgedraaid wordt.

Daarna zijn de nodige onderdelen aangebracht. In de romp de aandrijving, dieseltank en alle leidingen. Op de binnenschaal kikkers, bolders, teakhoutdelen en de kunststofvloer. 

De romp met o.a. motor met schroefas, uitlaatsysteem en bilgepomp.

De binnenschaal met o.a. teakhout, vloer, bolder, scharnieren en doppen.

Daarna werd op de romp kit aangebracht en de binnenschaal hierop vast gezet. Ik heb speciaal geattendeerd op de kitlaag in de randen. Bij de bouw van onze Hurley 800 was aan bakboordzijde een randdeel onvoldoende gekit wat waterdoorslag gaf en heel veel narigheid! Bij de sloep is dit wel goed gedaan!

Zie de kit op de motorfundatierand en de romprand.

Woudsend, 23 december 2021:

De binnenschaal wordt in de romp geplaatst

Daarna is de boot verder afgewerkt met als laatste de opschriften en de kap. Ik had gevraagd om de extra bestelde dieptemeter achter het stuurwiel op de stuurconsole te plaatsen. Ik zag op de toegestuurde foto's een rond gat op de bakboordzijde van de console. Ik heb gebeld en de dieptemeter werd alsnog op de achterzijde gezet, maar wat te doen met het gat aan de zijkant? De oplossing werd gevonden in de vorm van een bekerhouder. Ik leverde het ontwerp, passend voor een DE Paddington beker en de timmerman leefde zich daar op uit. Teakhout bekerhouder naar eigen ontwerp op kosten van Aquatec. Dat vergeten we niet meer!

"Paddington bekerhouder" voor de stuurman of -vrouw.

Woudsend, 14 januari 2022:

En dan de naam: Flip ( ....per)

Flip was in januari klaar. Aquatec plaatste de sloep in hun opslag en leverde Flip eind maart 2022 af in Dokkumer Nieuwe Zijlen. Voor die aflevering hebben wij in Woudsend een proefvaart mogen maken en uitleg gekregen. Ondanks de Corona maatregelen waren de contacten bijzonder hartelijk. Een mooi bedrijf!

Dokkumer Nieuwe Zijlen 30 maart 2022.

Daarna: varen! 

Volgend bericht: Sloepvaren op het Lauwersmeer

Vorig bericht: Uitproberen van de Maril 750 kampeersloep

Met groet, Jan

2. Uitproberen van de Maril 750 kampeersloep

Na een jaar zonder boot besloten we in februari 2021 om een sloep aan te schaffen. Maar welke? Ik wilde een inboard motor, net zoals in onze vorige schepen. Gewoon een diesel want een elektrische variant zag ik niet zitten vanwege de beperkte actieradius. We wilden er op kunnen slapen, maar verder liefst zo eenvoudig mogelijk. En de sloep moest er wel mooi uitzien, ook de buiskap!

Na veel googelen werden enkele types naast elkaar gezet zoals de Interboat 17 en de Maril 570. Bij beide werven heb ik informatie opgevraagd. Uiteindelijk had ik een voorkeur voor de Maril 570 kampeersloep. Daarbij was de verlengde dektent mede bepalend. Maar eerst eens kijken hoe dat vaart! De verhuurder Alde Feanen had boten beschikbaar en op 23 maart voer ik van Earnewâld naar Grou en terug.

Kampeersloepen van de verhuurder Alde Feanen in Earnewâld op 23 maart 2021.

Een eerste tussenstop in het natuurgebied Alde Feanen op 23 maart 2021.

Ik kon niets negatiefs ontdekken en ik bezocht Maril in Woudsend. Tijdens een fris rondje Fluessen - Luts in april maakte Liesbeth ook kennis met het sloepvaren. Ook haar beviel dat erg goed.

 

Onder lage bruggen door, wel de vlaggestok wegnemen! Balk 20 april 2021.

Een Maril 570 van verhuurder de Kuilart uit Koudum in het Gaasterland op 20 april 2021.

Daarna hebben we in juni de kampeersloep van Alde Feanen echt uitgeprobeerd door naar het Lauwersmeer te varen. Via de Lits naar Kollum en vandaar een rondje over de Lauwers naar Zoutkamp. Uiteraard werd daarna ook Lauwersoog bezocht en onze thuishaven in Dokkumer Nieuwe Zijlen.

Via Bergum ging het weer terug naar Earnewâld. Deze vijfdaagse tocht werd (voorlopig) onze langste tocht met een sloep, in totaal 140 km.

's ochtends in Kollum op 1 juni 2021

Voor vertrek kaartstudie! Kollum, 1 juni 2021.

Onder Arriva door op de Strobosser Trekfeart, 1 juni 2021.

De Lauwers bij Visvliet, 1 juni 2021.

Ons "hemelbed"........, Zoutkamp, 1 juni 2021.

Met de huurboot in de "eigen" thuishaven, Dokkumer Nieuwe Zijlen, 3 juni 2021. 

We gaan het doen!

Het varen met een sloep bleek in vergelijking met ons vorige schip, de stalen 12 ton zware motorzeiler, super eenvoudig. Maar de lichte sloep heeft ook nadelen:

Vanaf windkracht 4 kan er op groter water, zoals op het Lauwersmeer, een korte golf ontstaan die je niet lang dwars moet hebben, tenzij je goed tegen kermisattracties kunt..... De Maril vaart prima tegen de golf in, de boegvorm geeft geen of weinig buiswater. Met een stevige wind achter is het zelfs heerlijk varen.
Bij een harde wind merk je wel hoe licht het bootje is. De wind blaast je zo opzij. Vooral het aanmeren of wachten voor bijvoorbeeld een sluisopening wordt dan een hele klus.

En de verlengde dektent? Die is zelfs tijdens het varen te gebruiken als het onverwachts gaat regenen. Wel moeten dan de vensters open blijven voor goed zicht . 

Nu was het wachten op de eigen sloep.

Volgend bericht: De bouw en de aflevering van de sloep
Vorig bericht: Wat ging er aan de koop van de sloep vooraf?

Met groet, Jan